سوره انشقاق
| < مطففین - بروج > | |
|---|---|
|
| |
| شماره سوره | ۸۴ |
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۸۳ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۲۵ |
| تعداد کلمات | ۱۰۸ |
| تعداد حروف | ۴۴۴ |
سوره انشقاق هشتاد و چهارمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است. نامگذاری این سوره به نام انشقاق به معنای شکافتن‌شدن به دلیل سخن گفتن از شکافته شدن آسمان به هنگام آغاز قیامت در آغاز آن سوره است. سوره انشقاق درباره علائم قیامت و پایان این جهان و معاد سخن می‌گوید و مردم را در آخرت بر دو دسته می‌داند: گروهی که نامه اعمالشان به دست راستشان داده می‌شود حسابرسی‌شان آسان است و گروهی که نامه اعمالشان از پشت سرشان داده می‌شود و داخل در آتش می‌شوند.
آیه بیست و یکم سوره انشقاق سجده مستحب دارد؛ یعنی هنگام تلاوت یا شنیدن آن، مستحب است فرد سجده کند. در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده هر كس سوره انشقاق را بخواند، خداوند از اینكه در روز قیامت نامه اعمالش از پشت سرش به او داده شود او را نگه می‌دارد.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را به این دلیل «انشقاق» می‌نامند که در آغاز آن، به شکافته‌شدن آسمان به هنگام آغاز قیامت اشاره شده است: «إِذَا السَّمَاءُ انشَقَّتْ: آنگاه که آسمان بشکافد». این سوره را سوره اِنشَقَّت نیز نامیده‌اند.
- محل و ترتیب نزول
سوره انشقاق جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول هشتاد و سومین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف هشتاد و چهارمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن قرار دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره انشقاق ۲۵ آیه، ۱۰۸ کلمه و ۴۴۴ حرف دارد. این سوره جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) و از سوره‌های زمانیه است که با کلمه «إذا» آغاز می‌شوند. آیه ۲۱ این سوره، سجده مستحب دارد؛ یعنی هنگام تلاوت یا شنیدن آن، مستحب است فرد سجده کند (رجوع کنید به: سوره‌های سجده‌دار).
محتوا
سوره انشقاق همانند دو سوره قبلی‌اش (تکویر و انفطار) و به طور کلی همانند سوره‌های مکی سخن اصلی‌اش درباره معاد است و حوادث آن و آخرت را به تصویر می‌کشد. از میان این حوادث، به شکافته شدن آسمان اشاره می‌کند و سپس به شرح حال دو گروه می‌پردازد: گروه نخست اصحاب یمین‌اند که نامه اعمالشان را به دست راستشان می‌دهند و دیگری اصحاب شمال‌اند که نامه اعمالشان را به پشت سرشان پرتاب می‌کنند.المیزان محورهای اصلی سوره را یادآوری بر پایی قیامت، سیر انسان برای رسیدن به پروردگارش(لقاءالله) وحسابرسی از او براساس پرونده اعمالش در قیامت و غلبه داشتن بیم و انذار بر بشارت (در این سوره) می داند.
| سیر تکاملی انسان تا ملاقات با خدا | |||||||||||||||||
| گفتار دوم: آیه۱۶-۲۵ حتمی‌بودن سیر تکاملی انسان | گفتار اول: آیه ۱-۱۵ مراحل ملاقات انسان با خدا | ||||||||||||||||
| مطلب اول: آیه۱۶-۱۹ حتمی‌بودن سیر تکاملی انسان به سوی خدا | مرحله اول: آیه ۱-۵ فروپاشی آسمان و زمین | ||||||||||||||||
| مطلب دوم: آیه۲۰-۲۵ هشدار به منکران سیر تکاملی انسان | مرحله دوم: آیه۶-۱۵ ملاقات انسان با مهر و قهر خدا | ||||||||||||||||
آیات مشهور
- يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ (آیه ۶)
ترجمه: ای انسان، حقاً که تو به سوی پروردگار خود به‌سختی در تلاشی و او را ملاقات خواهی کرد.
درباره این آیه که آن را جزو آیات اخلاقی برشمرده‌اند، در تفسیر المیزان آمده است آیه مورد نظر دلیلی بر معاد است زیرا ربوبیت تنها با عبودیت تکمیل می شود و عبودیت بدون مسوولیت تحقق پیدا نمی کند و مسوولیت نیز در پرتو معاد و حسابرسی اعمال و کیفر وپادش معنی پیدا می کند. و مراد از ملاقات خداوند این است که در قیامت همه چیز به او منتهی می‌شود و در آن هنگام هیچ حکمی به جز حکم خداوند نیست و فقط حکم او نافذ است. در تفسیر نمونه نیز سه احتمال برای ملاقات گفته شده است: ۱. منظور ملاقاتِ صحنه قیامت و حاکمیت خداوند در آن روز است. ۲. منظور ملاقاتِ پاداش و کیفر خداوند است. ۳. منظور ملاقاتِ خود خداوند از طریق شهود باطن است.
فضیلت و خواص
در تفسیر مجمع البیان از پیامبر(ص) نقل شده هر كس سوره انشقاق را قرائت کند، خداوند او را از اینكه در روز قیامت نامه اعمالش از پشت سرش به او داده شود، نگهش می‌دارد. از امام صادق(ع) نیز نقل شده است هر كس سوره انشقاق را تلاوت کند و آن را در نمازهای واجب و مستحب خود مداوم بخواند، خداوند حاجت‌هایش را برآورده می‌سازد و چیزی بین او و خداوند فاصله نمی‌اندازد و در روز محاسبه مردم، از نگاه و توجه خداوند بهره‌مند می‌شود.
در تفسیر برهان برای قرائت این سوره خواصی چون آسان شدن زایمان ذکر شده است. قرائت این سوره در عمل ام داود توصیه شده است.
متن و ترجمه
سوره انشقاق
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ إِذَا السَّمَاءُ انشَقَّتْ ﴿١﴾ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿٢﴾ وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿٣﴾ وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿٤﴾ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿٥﴾ يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿٦﴾ فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿٧﴾ فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿٨﴾ وَيَنقَلِبُ إِلَىٰ أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿٩﴾ وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ ﴿١٠﴾ فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿١١﴾ وَيَصْلَىٰ سَعِيرًا ﴿١٢﴾ إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿١٣﴾ إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ ﴿١٤﴾ بَلَىٰ إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿١٥﴾ فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿١٦﴾ وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ﴿١٧﴾ وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿١٨﴾ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ ﴿١٩﴾ فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿٢٠﴾ وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ۩ ﴿٢١﴾ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُكَذِّبُونَ ﴿٢٢﴾ وَاللَّـهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿٢٣﴾ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿٢٤﴾ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿٢٥﴾ | به نام خداوند رحمتگر مهربان آنگاه که آسمان ز هم بشکافد، (۱) و پروردگارش را فرمان برد و [چنین] سزد. (۲) و آنگاه که زمین کشیده شود، (۳) و آنچه را که در آن است بیرون افکند و تهی شود، (۴) و پروردگارش را فرمان برد و [چنین] سزد. (۵)ای انسان، حقاً که تو به سوی پروردگار خود بسختی در تلاشی، و او را ملاقات خواهی کرد. (۶) اما کسی که کارنامه‌اش به دست راستش داده شود، (۷) بزودی‌اش حسابی بس آسان کنند، (۸) و شادمان به سوی کسانش باز گردد. (۹) و اما کسی که کارنامه‌اش از پشت سرش به او داده شود، (۱۰) زودا که هلاک [خویش] خواهد، (۱۱) و در آتش افروخته درآید. (۱۲) او در [میان] خانواده خود شادمان بود. (۱۳) او می‌پنداشت که هرگز برنخواهد گشت. (۱۴) آری، در حقیقت، پروردگارش به او بینا بود. (۱۵) نه، نه، سوگند به شفق، (۱۶) سوگند به شب و آنچه [شب] فروپوشاند، (۱۷) سوگند به ماه چون [بَدر] تمام شود، (۱۸) که قطعاً از حالی به حالی برخواهید نشست. (۱۹) پس چرا آنان باور نمی‌دارند؟ (۲۰) و چون بر آنان قرآن تلاوت می‌شود چهره بر خاک نمی‌سایند؟ (۲۱) [نه!] بلکه آنان که کفر ورزیده‌اند، تکذیب می‌کنند. (۲۲) و خدا به آنچه در سینه دارند داناتر است. (۲۳) پس آنان را از عذابی دردناک خبر ده، (۲۴) مگر کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده‌اند، که آنان را پاداشی بی‌منّت خواهد بود. (۲۵) |
| سوره پیشین: سوره مطففین | سوره انشقاق سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی | سوره پسین: سوره بروج |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۲۴۱.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۲۴۲-۲۴۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۳۰۰.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۹۰ش، ج۱۰،ص۳۰۱.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۱.
- ↑ بحرانی،البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۱۵.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۴۱.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- «شرح چند آیه اخلاقی»، وبسایت روزنامه اطلاعات، تاریخ درج مطلب: ۱۳ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۳۹۵ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۴م.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.
پیوند به بیرون